In mijn, als puber, onverzadigbare zoektocht naar keiharde hardrock stuitte ik in 1978 op het album Never Say Die van Black Sabbath en ik was meteen gegrepen door de muziek (en de hoes). Het titelnummer, maar ook een nummer als “Johnny Blade” is erfgoed geworden uit mijn jeugd. Van Sabbath in de originele bezetting kocht ik het gehele jaren ’70 werk waarbij ik even vaak werd teleurgesteld als dat ik een euforische bui belandde. Alleen de eerste drie albums konden me echt bekoren. Het live album Live At Last, dat in 1980 werd uitgebracht, (het zijn overigens opnamen uit de eerste helt van de jaren ’70) was voor mij het absolute dieptepunt. Het liet een ongeïnspireerde band horen die door drank en drugs volledig van het pad was geraakt en van gekkigheid ook niet meer wist wat ze deed. Na Ozzy Osbourne’s vertrek en met de komst van Ronnie James Dio krabbelde de band helemaal op en leverde in 1980 met Heaven and Hell een regelrechte klassieker af. Osbourne heeft een zeer verdienstelijke solocarrière opgebouwd waarbij hij een neusje bleek te hebben voor uitmuntende en talentvolle gitaristen. Liefst 35 jaar nadat Sabbath met Ozzy Osbourne hun laatste studioplaat uitbracht is er nu 13. De demonische rock van Black Sabbath is terug. In 2013. Alsof het plan jaren geleden in de krochten van de hel is gesmeed. Een duivels plan dat zijn uitwerking op de luisteraar niet zal missen…
13 telt acht nummers (bij de luxe editie krijg je een cd met drie nummers extra). Producer Rick Rubin heeft de band ongenadig fel op tape gekregen. De mokerslagen op de bassnaren van Geezer Butler, het uitstekende en krachtige drumwerk van Brad Wilk, de gitaarmuren van Tony Iommi: Rubin heeft het allemaal haarfijn en energiek op cd gezet. Meest opvallend is nog wel de zang van Ozzy Osbourne waar eigenlijk helemaal niets op aan te merken is. Hij klinkt verrassend fris en stemvast. Dat is uitermate merkwaardig omdat hij, als je hem hoort praten, amper uit zijn woorden kan komen en nog geen twee zinnen fatsoenlijk achter elkaar kan uitspreken. Worden we hier dan gemanipuleerd? Het zal best. “Ignorance is bliss”, zong Corey Clover van Living Colour ooit en daar sluit ik me, met betrekking tot 13, bij aan. Gewoon omdat het zo’n verdomd goed album is en Sabbath bijna “jeugdvrienden” zijn…
Opvallend is dat zeker de helft van de nummers vrij uitgesponnen zijn. De eerste twee tracks End of the Beginning en God is Dead? duren meer dan acht minuten en openen zwaar en log. Ook beiden kennen een versnelling die bij het openingsnummer ongemeen fel is. De band is in topvorm en het gitaarwerk en vooral de solo’s zijn om je vingers bij af te likken. Loner is een vijf minuten durende track waarbij de repeterende gitaarriffs er ongenadig hard op los dreunen. Voor een beetje Sabbath liefhebber geen nummer om bij stil te zitten. Humor kan de heren niet ontzegd worden als je naar Zeitgeist luistert. Op iedere Sabbath-LP met Osbourne was altijd al een rustpuntje te vinden, hetgeen de ene keer een stuk merkwaardiger uitpakte als de andere keer. Wellicht één van hun beste pogingen heb ik altijd Planet Caravan (van Paranoid) gevonden. Zeitgeist is daarop het vervolg en kent dezelfde herkenbare percussie, dezelfde vervormde zang van Osbourne en eveneens dat heerlijk jazzy gitaarspel van Iommi aan het eind. “Astral engines in reverse / I’m falling through the universe again…” zingt Ozzy voor eenieder die de link misschien zou hebben gemist. De vier nummers die hierna nog volgen, houden moeiteloos het hoge niveau vast.
“Dying is easy, it’s living that’s hard”, zingt Ozzy in Damaged Soul. Daar weten deze heren alles van: Iommi is herstellende van kanker en Ozzy is nog altijd aan het vechten tegen zijn verslavingen die al jaren hun tol hebben geëist. Dat de heren in 2013 nog met hun magnum opus op de proppen zijn gekomen is even verrassend als bewonderenswaardig. “Hell ain’t a bad place to be”, zong Bon Scott van AC/DC. Black Sabbath bewijst dat met 13 overduidelijk. Wereldplaat!
Ed Muitjens