De doorbraak van Focus

Op het moment dat Jan Akkerman lid werd van Focus had de groep zakelijk al een en ander voor elkaar. Huub Terheggen van radio Luxemburg, een wereldwijde organisatie, had Thijs van Leer c.s. onder contract genomen. Radio Luxemburg was bereid internationaal te investeren. Focus mocht meteen een album in Londen opnemen. Opname-uren konden nog wel eens uit de hand lopen. Akkerman verwoordde het zo: “In de studio stond meneer de manager soms met een stopwatch achter me om de tijd in de gaten te houden. We mochten niet praten, er moest gewerkt worden. Werd er teveel gepraat, dan gingen de kosten van de ‘misbruikte’ studio-minuten van mijn inkomsten af”. Omdat de groep nog niet bekend was kostte het Terheggen heel wat tijd en energie om de plaat ergens (Bovema) ondergebracht te krijgen. Van substantiële verkoop was voorlopig nog geen sprake.

https://www.youtube.com/watch?v=cUW14AO9Unw

De ommekeer kwam toen Focus voor een songfestival op het eiland Majorca was. Thijs van Leer: “Op het strand maakten we spontaan muziek. In een jam ontstond het nummer ‘House of the King’. Terug in Nederland hebben we het zonder medeweten van Huub Terheggen bij Bovema opgenomen met André Hooning als technicus [en Tim Griek als producer]. Lex Harding en Rob Out gingen het pluggen op radio Veronica. Het geflopte album verscheen in een tweede versie op de markt, nu met onze eerste hit eraan toegevoegd”. Hoewel het nummer spontaan tot stand kwam in een jam-sessie van de hele groep liet Akkerman het nummer (alleen) als zijn compositie vastleggen.
Eerste album Focus

Terheggen wist Focus ook internationaal te plaatsen, in Engeland bij Polydor en in de VS bij Sire, de platenmaatschappij van Seymour Stein. Mike Vernon, eerder producer van Fleetwood Mac met Peter Green, maakte hij verantwoordelijk voor de plaatopnamen. Zo kwamen er ongekende kansen voor de Nederlanders. Hoe de Britse doorbraak tot stand kwam noteerde Gideon van Aartsen als volgt uit de mond van Jan: “Die RTL-meneer [Terheggen] had ervoor gezorgd dat wij in Londen konden spelen. De single ‘Hocus Pocus’ en de daarbij behorende LP, die we in Londen hadden opgenomen, werd op dat moment, in 1972, ook in Engeland uitgebracht. We zouden optreden in een grote universiteit. Daar was ook de pers bij uitgenodigd”. Het optreden in Londen ging bijna niet door. De vakbonden besloten juist op dat moment een staking uit te roepen. Akkerman: “Londen zat zonder licht en elektra. Dus wat deden we, het podium vol met kaarsen en de versterkers aansluiten op een inderhaast opgetrommelde generator. Een magisch sfeertje. Een journalist van Melody Maker liet zich grijpen door de sfeer. Hij schreef de sterren van de hemel over ons. Raak!” Melody Maker zette Focus en speciaal Jan Akkerman korte tijd daarna opnieuw in het zonnetje. Zoals eerder aangegeven kwam hij een paar maanden later als overwinnaar te voorschijn in de jaarlijkse poll van de ‘betere’ muziekkrant.

Roem voor Jan Akkerman

Thijs van Leer, afkomstig uit een ‘gegoed Goois milieu’, had een superieure schoolopleiding. Bij Jan Akkerman lag het anders. Hoe ging de gitarist, 27 jaar, met zijn naamsbekendheid, zijn roem, om?
“Ik kreeg ineens een plak in mijn handen gedrukt, met een vaantje erbij. Zo van: ‘Jij bent de beste gitarist van de wereld, jongen’. Vanaf dat moment mocht ik in een Rolls Royce wonen, waarmee ik van hot naar her werd gesleept. Als een kuddedier werd ik negen maanden per jaar vliegtuig in- en uitgeduwd”. In Focus was flink geïnvesteerd. Er kon nu geld verdiend worden. Jan bracht het anno 1990 onder woorden met: “Het management wilde natuurlijk zo veel mogelijk poen slaan uit de situatie van de ‘beste gitarist ter wereld’. Als ik daar tegen protesteerde was ik een moeilijke jongen. Daarbij kreeg ik ook de klacht dat ik niet sociaal voelend was ten opzichte van de andere leden van de groep”. Als je Jan hoort praten lijkt het soms of hij zelf van de wind leefde.
Eric Clapton

Op verzoek van NME’s Tony Stewart liet Jan zich in 1973 verleiden een vergelijking met Eric Clapton te maken. “Technically, I’m far better than him, musically we are probably at the same level. But still I make my own music, and he is a blues guitarist. There’s a difference. And I don’t say it’s worse or better. Clapton’s the God of guitar players. He doesn’t need that from me, but he’s one of the few guys who I would say are good guitarists”. Een kwart eeuw later had Jan nog steeds die mening: “Clapton heeft mooie dingen gedaan, maar niet mooier dan Focus. Dat kan niet. Daar ben ik van overtuigd”. Jan had gewoon zijn eigen stijl, legde hij uit. “I stopped looking at other guitarists round about 18 or 19. I knew what was going on in the world with the Beatles and things like that. Suddenly I said to myself ‘shut up’. I don’t want to listen to anything except good music. Just practice my own thing”.

Aan de Engelse pers legde Akkerman uit dat hij een probleem in eigen land had. “I am a name, I am a legend. But the problem in Holland is that they want the Sweet and stuff like that. That doesn’t stop me making my own music”. Jan erkende dat hij sommige optredens in Nederland verknald had. Tony Stewart: “One eye-witness reckons the guitarist was a mite unpopular. The audience called him ‘hondelul’. Translated, this refers to part of a dog’s anatomy… ‘Hondelul’, spits Akkerman. “I hope it’s the last time I play there. We loved to play in Holland’, he continues. ‘We didn’t feel high or low, we just wanted to play. But if people say things like that I don’t care anymore. We’d better stop. Because it wasn’t my fault I was so late. My cat had a kitten’, he explains. ‘I came back from Montreux on an early plane. When I got home it had been born on the floor, so I was just in time’.
Actually, I remarked, I’d been told one of his ducks had broken a leg.
‘Oh no’, Akkerman retorted. ‘The other cat had broken a leg. I’m concerned about that. I don’t care about’. He hesitates, and then recalls the gig in question. ‘There were something like 15,000 people involved. But still, I said to myself, I’d take a few hours less sleep. But the people don’t care about that, and just call me names.
And I played well, very well. To me it’s a challenge if they start booing’, he continues with a hint of mischief. ‘I think, ‘oh, I’ll make you shut up’’. That crowd of 15,000 started booing, and it was as if they were going back to their childhood. I have enough booing on my farm with all the cows. It’s the same thing”.
Misschien was ik [HK] zelf wel aanwezig bij het bedoelde concert.  Dan zou het in Voorburg (Vliegermolen) geweest moeten zijn. De zaal zat vol. Iedereen was er behalve Jan Akkerman. Hij was onderweg werd het publiek medegedeeld. Zijn poes was ziek. Anderhalf uur later verscheen de gitarist. Nu ook hij er was kon Focus eindelijk optreden.

www.harryknipschild.nl

(Harry Knipschild)