Groot in Kleinkust. Spinvis – JA! Een van de meest eigenzinnige en veelzijdige artiest uit ons land. Een poëet, een kunstenaar en een literair fenomeen. Een bijzonder gave hoor, als je net als hij kan goochelen met woorden en zinspreuken. Met zijn fragiel en soms dissonant stemgeluid is hij niet de beste zanger – wel een van de beste liedschrijvers in onze moedertaal. En iemand met een fascinatie voor herinneringen. Nederlandstalig is momenteel hip. Als ik in het Engels zing, voelt het alsof ik acteer’, zegt Erik – Spinvis – de Jong. ‘De Nederlandse taal zit veel dichter bij het dagelijkse leven omdat we in Nederland nou eenmaal Nederlands praten.’
Het eenmansproject van Erik de Jong bracht in 2002 zijn gelijknamige debuutalbum uit. Op een zolderkamer in Nieuwegein in elkaar geknutseld met samples, fluitjes, pannendeksels, speelgoed en zijn poètische teksten, die uiteindelijk aangename composities vormden. In de loop der jaren heeft hij niets aan zeggingskracht ingeboet. Zijn kenmerkende receptuur hier en daar meer verfijnd en toegankelijker geworden voor menig maagdelijk oor. Spinvis is dan ook niet meer weg te denken uit ons muzieklandschap.
De nieuwe single ´de dag dat Richard Krajicek Wimbledon won’ en de voorbode op het vijfde album (7.6.9.6.) verscheen op dezelfde dag als dat de Haagse tennisser onze enige landgenoot werd met een grandslam titel. De Jong kan het zich nog herinneren als de dag van gisteren. Het is fascinerend hoe hij al die details vervlecht tot een complex en luisterrijk verhaal met beeldende teksten. Compositorisch klinkt ´de dag dat Richard Krajicek Wimbledon won´ verre van perfect. En zo hoort het ook bij de eigengereide aanpak van Spinvis.
“Ik speelde toen nog in een coverbandje. Op die roerige dag traden we op onder de Utrechtse Dom. Ik was de drummer, maar had geen hi-hat. Ik kon er eentje lenen van een vriend van me. Dus ging ik bij hem achterop de motor, en wat die jongen had gedronken of gedaan weet ik niet, maar hij ging ongelooflijk hard. Ik kon alleen me maar aan een stangetje vasthouden, criss-cross tussen de auto’s door. Ik dacht echt: “Mijn laatste uur heeft geslagen.” Toen ging het opeens ook nog onweren, de lucht werd groenzwart. Normaal gesproken onthoud je niet precies wat de precieze datum was, maar door Richard Krajicek weet ik dat nog wel´.
Over Spinvis zullen sommige mensen het nooit eens worden. Voor de een is hij geniaal en brijant, de ander houdt het bij ´gaat wel´om vervolgens de zenuwen te krijgen van zijn teksten en het muzikaal gefröbel. Ik hoorde tot voor kort de tweede groep.bij Ja, hoorde want na de talrijke beluisteringen van de opvolger van het drie jaar geleden verschenen `Trein Vuur Dageraad´ heeft hij mij over de virtuele streep getrokken. Klinken zijn eerdere platen voor de leek misschien iets te complex, te abstract of te experimenteel heeft het geheel op 7.6.9.6. een consistenter karakter en een prettiger samenhang om naar te luisteren.
Traditioneel voor het eigenwijze karakter van Spinvis ontbreekt de dansbare single op zijn vijfde volwaardige plaat 7.6.9.6. In feite kreeg hij het nummer niet goed ingepast in de speellijst, die hij op het oog had. De opmerking van iemand: ‘nou, dan breng je hem toch gewoon los uit’ nam hij ook direct aan. 7.6.9.6. is een cijfercombinatie zonder betekenis of gevoelswaarde, tenzij het je pincode is, omschrijft hij het zelf. ‘Zeven-zes-negen-zes: het heeft al een melodietje’.
Het houdt de mysterie rond Spinvis hoog. Hij neemt je mee met flarden van zijn herinneringen. Herinneringen die voor de luisteraar een eigen identiteit gaan vormen. De benadering is intiemer en subtieler dan op zijn vorige platen. Muzikaal rijker en gevarieerder met terugkerende blazers en strijkers, maar altijd met het oog op de details. Vorm gegeven door heel veel sfeer en een intrigerende klanklandschap.
Samen met het nieuwe album presenteerde Spinvis onlangs bovendien een uitermate fraai boek met foto´s, teksten en willekeurige herinneringen. Een boek die je apart kan aanschaffen of als boxset met 7.6.9.6. zowel op cd als vinyl. Niets vermoedend door het 300 pagina´s tellend boekwerk bladerend valt mijn oog op een foto van een door hem gecomponeerd singletje van een voor mij persoonlijke bekende artiest. Don Voxx, mijn zwager – die eind jaren tachtig als de Nederlandse George Michael probeerde door te breken met een compositie van Erik de Jong.
www.7696.nl
(Johan Schoenmakers)